Anime hoán đổi thân thể đôi lúc phức tạp thật, cơ mà người dịch anime mới thực sự là những người gặp rắc rối kia! Và Your Name là một ví dụ điển hình!
Từng có câu “Dying is easy, but comedy is hard” – “Chết thì dễ, cơ mà hài thì khó”. Để một trò đùa, hay một câu bông đùa có tác dụng, nó cần phải phù hợp với hoàn cảnh, bất chấp kỳ vọng, làm nổi bật sự thiếu sót (cố ý) trong những giây tách rời nhau mà không làm người xem mất thời gian suy nghĩ nhiều.
Vậy nên, các phiên dịch viên cho anime thành công một cách tuyệt vời của Makoto Shinkai, vầng, Your Name đấy, chắc hẳn cũng phải vò đầu bứt tai với các cảnh hài trong phim. Linh hồn của nữ chính Mitsuha nhập vào cơ thể của nam chính Taki, và cô làm tất cả có thể để có thể sống cuộc sống của anh chàng mà không bị người khác phát hiện. Nhưng vỏ bọc của cô gần như bị bể, khi cô trò chuyện cùng bạn bè của Taki và gây ra một sai lầm khá ư là to lớn và tai hại khi tự xưng là “I” – “Tôi”! Các phiên dịch viên đã thật sự gặp rắc rối với việc thể hiện sự khác biệt giữa các đại từ nhân xưng “Tôi” trong tiếng Nhật!
Ờ… Ủa, rồi sao?
https://twitter.com/notactor/status/823396422951190532?ref_src=twsrc%5Etfw
À, là thế này. Chuyện chẳng có gì to tát nếu đại từ nhân xưng gồm 4 từ khác biệt trong tiếng Nhật (tính trong phim). Tuy nhiên, như trong ảnh mà người dùng Twitter @notactor lén chụp lại, như người dùng này thuật lại, phim được chiếu ở Beverly Hills với những dòng thoại được dịch như sau:
“I” – “Tôi”.
“I” – “Tôi”.
“I” – “Tôi”.
“I” – “Tôi”.
Vậy thì thật sự đã có vấn đề gì? Ờm, trước tiên, Mitsuha (trong thân xác của Taki) tự xưng là “watashi”, đúng là “tôi” trong tiếng Nhật. Tuy nhiên, tiếng Nhật có hơi bị nhiều đại từ nhân xưng cho ngôi thứ nhất số ít, và cũng như với nhiều thứ trong ngôn ngữ tiếng Nhật, quan hệ giữa người nói và người nghe cũng cực kỳ quan trọng.
Vâng, “watashi – 私 / わたし” là từ đầu tiên cho từ “I” – “Tôi” trong từ điển Anh/ Nhật, và cũng là đại từ nhân xưng đầu tiên mà các bạn sẽ được học trong bất kỳ một lớp tiếng Nhật nào ở bất cứ nơi đâu. Tuy nhiên, “watashi” mang sắc thái lịch sự nhưng hơi khô khan. Trong giao tiếp với người cùng địa vị xã hội, ngang hàng hoặc bạn bè thân thiết, người nam Nhật Bản có xu hướng dùng ngôn ngữ thô để thể hiện sự thân thiết và bớt tự phụ kiêu căng hơn. Vậy nên khi bạn của Taki nghe từ “watashi” thốt ra từ miệng anh chàng trong cuộc trò chuyện vào giờ ăn trưa thì cảm thấy vô cùng ngạc nhiên, và điều này lại giống với cách nói nhỏ nhẹ của nữ giới Nhật Bản.
Đang bối rối, Mitsuha lại xoắn lên với một đại từ khác – “watakushi – 私 / わたくし”, từ “tôi” có cách phát âm gần giống “watashi” nhất (phiên âm và đọc hơi khác nhau một tẹo nhưng kanji giống nhau nhá). Tuy nhiên, “watakushi” thậm chí còn trang trọng, một cách lố hơn cả “watashi”!
Và lần thứ ba thì đỡ hơn, cô nàng thử với từ “boku – 僕 / ぼく”, bởi vì đây chắc chắn là từ chỉ có nam giới mới sử dụng khi xưng “tôi”…khi mà họ vẫn còn trẻ. Vậy nên khi bạn của Taki không còn nghĩ anh chàng nói chuyện cứ như con gái, thì giờ đây Taki lại như một cậu bé.
Và cuối cùng, Mitsuha đã đi đến quyết định đúng đắn với “ore – 俺 / おれ”. Trong khi từ này khá là thô lỗ trong các giao tiếp kinh doanh hoặc trong giới hàn lâm, “ore” quả thực là một lựa chọn chính xác cho nam giới tuổi teen và trưởng thành khi trò chuyện cùng bạn bẻ thân thiết, cũng như là sự tự tôn mà một người đàn ông cần có khi họ trưởng thành.
Tóm tắt lại thì như thế này (trình độ tiếng Nhật có hạn nên chả biết có chính xác chưa, cơ mà hiểu sao thì viết thế nhá :>):
Hờ, cũng khó thật, để truyền tải hết những khác biệt này trực tiếp vào anime khi dịch sang tiếng Anh thì cũng ít nhiều bất khả thi thật. Chắc cũng vì thế mà subteam cũng chịu chết, bó tay và dịch những đại từ nhân xưng tiếng Nhật ấy thành “I” hết. Không may, điều này cũng đồng nghĩa là chỉ những khán giả xem phim không cần sub mới có thể hiểu được điểm hài hước này.
Theo lời bào chữa của các phiên dịch viên, thởi điểm của tweet và địa điểm được đề cập bởi @notactor, những bức ảnh được lấy từ Your Name trong vòng loại OSCAR. Và khán giả đã tiếc nuối rằng, nếu điểm hài hước nói trên có thể dễ hiểu hơn, đối với khán giả nước ngoài, đặc biệt là với phụ đề tiếng Anh, thì biết đâu Your Name sẽ có thêm một cơ hội tốt hơn một tí tẹo đủ để lọt vào đề cử.
