Persona 5 của công ty Atlus ra mắt không lâu nhưng đã tạo nên cơn sốt với doanh thu khủng, game thu hút bởi đồ họa đẹp mắt và cốt truyện có chiều sâu. Hơn thế, ẩn hiện trong thế giới game là một phần đen tối nhà sản xuất mang vào từ thế giới thực.
Persona 5 bắt đầu với một thông báo hơi kỳ lạ trên màn hình rằng “Câu chuyện này là một sản phẩm hư cấu.” Lời phủ nhận này cũng được lồng tiếng, khẳng định rằng bất kỳ sự tương đồng với thế giới chỉ đơn giản là trùng hợp, dường như là một lời giới thiệu rất thích hợp cho game. Cuối cùng, giọng lồng tiếng yêu cầu bạn đồng ý với lời thông báo đó trước khi để bạn vào chơi. Tuy nhiên, người ta đã tìm ra rằng dường như Persona 5 dựa trên các sự kiện và vấn đề chính trị của Nhật Bản, chúng ta cùng xét qua một vài ví dụ nổi bật nhất.
Trước trận động đất Tohoku năm 2011, Persona 5 đã được thiết lập bối cảnh phiêu lưu vòng quanh thế giới. Nhà sản xuất Katsura Hashino đã giải thích trong một cuộc phỏng vấn của 4Gamer rằng sau trận động đất, anh và đội nghiên cứu cảm thấy rằng thay vì cho thấy cái nhìn rộng lớn, game cần phát triển theo hướng nội tại, thấu đáo hơn. Toàn bộ Nhật Bản đang có cái nhìn nội tại, cố gắng tìm ra cách cải thiện mọi thứ. Cảm hứng này truyền qua Persona 5 cả về mặt chủ đề và các nhân vật phản diện. Có rất nhiều câu chuyện trong trò chơi, và ở trung tâm câu chuyện về mỗi nhân vật là một đối thủ chính. Các nhân vật chính nhằm mục đích đánh cắp trái tim của những kẻ phản diện này vì những tội ác mà họ đã phạm phải đối với người vô tội. Những tội ác này bao gồm từ tấn công thể xác, lạm dụng tình dục đến tham nhũng chính trị. Cuối cùng, mỗi nhân vật phản diện đều có liên quan đến tội ác lớn nhất, không giống như cốt truyện của anime.
So với các nhân vật phản diện của Persona 3 và 4, bộ sưu tập những kẻ phản diện này của game này dường như không mấy ấn tượng. Nhân vật phản diện được xây dựng thực tế (trừ một số yếu tố cuối game), làm cho nó khác với những con quái vật hủy diệt thế giới của P3 hoặc cái antics của P4. Persona 5 là một game mang màu sắc tối tăm hơn hai game tiền nhiệm vì nó dựa trên những sự thật diễn ra tại Nhật Bản. Chẳng hạn, arc thứ nhất tập trung vào nhiều sự kiện nổi bật trên thời sự.
Những nhân vật phản diện của arc 1 : huấn luyện viên bóng chuyền Kamoshida, lạm dụng các cầu thủ của mình về thể chất (và tình dục), cuối cùng buộc cô gái Shiho có ý định tự sát. Cầu thủ trẻ tuổi vẫn sống sót qua mùa thu, nhưng cô ấy ám ảnh nghiêm trọng về mặt tình cảm và thể chất, và trường đã bao che cho Kamoshida vì đội bóng chuyền thành công vang dội. Ngay cả bản thân các học sinh cũng sợ lên tiếng chống lại Kamoshida, và biết rằng sẽ không có kết quả. Cuối cùng, Phantom Thieves đến giải cứu, buộc Kamoshida phải thừa nhận những tội ác của mình và chịu trách nhiệm trước pháp luật. Thật không may, ở thế giới thực thì chắc là không có chuyện đó.
Năm 2012, một học sinh trung học 17 tuổi ở Osaka đã tự tử ở nhà. Người thanh niên đó là đội trưởng của câu lạc bộ bóng rổ, và anh đã tự tử vì bị bạo hành bởi huấn luyện viên Hajime Komura. Komura dường như đã đánh anh ấy “khoảng chục lần để trừng phạt vì những sai lầm mà anh ấy mắc phải trong các trận đấu.” Trong phiên xử, Komura cuối cùng đã thừa nhận tội ác, mặc dù anh ta nói rằng anh ta không bao giờ nghĩ rằng học sinh đó có thể tự tử vì việc như vậy. Trong phiên xử, công tố tỉnh Osaka đã cố gắng lập luận rằng sự bạo hành của Komura không liên quan gì đến việc tự sát của nam sinh đó. Tòa án cuối cùng đã tuyên án anh ta có tội về hành hung, bị phạt tù 1 năm, án treo trong ba năm. Vụ việc này buộc Bộ Giáo dục phải điều tra và trừng phạt các trường hợp tương tự trên khắp Nhật Bản, dẫn đến một khám phá kinh hoàng: gần 7.000 giáo viên của 4.000 trường học trên cả nước đã lạm dụng hơn 14.000 sinh viên. Việc bạo hành đã được quy định trong pháp luật là bất hợp pháp từ sau Thế chiến II nhưng đến nay vẫn là một vấn đề nhức nhối.
Trong Persona 5, ngay cả khi tội ác của Kamoshida không thể che giấu, đồng nghiệp và hiệu trưởng đều không can thiệp. Để anh ta thừa nhận những tội ác của mình sẽ làm ảnh hưởng đến thứ hạng trường học, do đó, họ chỉ quan tâm đến vấn đề của họ. Điều này không hiếm gặp trong thực tế. Trong vụ án Osaka, Komura đã bị trừng phạt, nhưng đôi khi những tội phạm này lại không bị trừng phạt. Vào năm 2015, một giáo viên ở Sasebo đã bị buộc tội bạo hành và lăng mạ với 12 học sinh trong một câu lạc bộ, nhưng chỉ bị trừng phạt chỉ với một tháng tiền lương.
Quan điểm của Persona 5, có vẻ khá là khôi hài, là người lớn không có khả năng chăm sóc vấn đề của mình và không thể tin tưởng được. Có thể thấy, thực tế đã chứng minh rằng bộ giáo dục vẫn đang làm hỏng sinh viên của mình. Game của Atuz cho thấy rằng để thay đổi cuộc sống tăm tối, những người trẻ tuổi cần phải kiểm soát cuộc sống của mình và khiến người khác lắng nghe họ, bởi vì không ai khác sẽ giúp họ điều này. Đây có phải là một lập trường có vẻ ngây thơ, chắc khó có thể thực hiện được ngoài hiện thực.
Tiếp đến arc 5 trong Persona 5 xoay quanh Okumura Foods, một công ty lớn được cho là một trong những “công ty đen” của Nhật. Tại Nhật, “công ty đen” là thuật ngữ dùng để chỉ nơi những làm việc bóc lột nhân viên. Kunikazu Okumura là chủ tịch của công ty đó trong game, và mặc dù thành công đáng kinh ngạc trong thế giới kinh doanh, ông xem các nhân viên của mình chỉ như máy móc. Để minh họa điều này, đại diện của họ trong đế chế của ông ta là những robot tấn công giống như đồ chơi. Tuy nhiên, do quan hệ chính trị của ông, ông hoàn toàn không bị luật pháp sờ gáy. Phantom Thieves cuối cùng đã xử lí ông ta
Các công ty đen là một vấn đề rất nhức nhối. Có một thuật ngữ cụ thể của Nhật dùng để mô tả những người chết liên quan trực tiếp đến vấn đề này: karoshi (過 労 死). Karoshi là cái chết do căng thẳng do công việc hoặc mệt mỏi. Vào năm 2023, Dentsu Inc. (một công ty quảng cáo lớn) được trao giải “Tập đoàn độc ác nhất năm”. Nhờ nhân viên làm quá 200 giờ mỗi tháng, cùng với số lượng và áp lực công việc khổng lồ, công ty đã giành được “giải thưởng” này, nhưng điều đó không có ý nghĩa nhiều. Công ty vẫn tiếp tục làm vậy, và họ không có dấu hiệu thay đổi thực tế đáng sợ đó miễn là họ đang có lợi nhuận.
Persona 5 xử lý arc này đơn giản hơn một chút so với các phần trước, vì vụ việc này ít nghiêm trọng hơn so với những vụ việc như lạm dụng và bạo hành. Tiếng xấu của Okumura Foods ai cũng biết, ngay cả trong giới trẻ. Dù vậy, cảnh sát không có bất kỳ động thái nào về việc kinh doanh của công ty đó.
Đây là một concept phổ biến trong Persona 5 khi nói đến các nhân vật phản diện: dù tất cả những tội ác của họ đều được phơi bày, họ vấn sẽ tiếp tục thực hiện chúng. Vào cuối game, cảnh khi nhân vật chính và bạn bè của mình đang lái xe về phía hoàng hôn, thế giới vẫn biến chuyển, các hành động độc ác vẫn tiếp tục. Như thế giới thực, thế giới trong game không cố định, nhưng có thể, nếu con người bắt đầu để tâm và đấu tranh với cái ác, hiện thực có thể thay đổi. Đây là quan điểm lạc quan mà Persona 5 mang lại vào kết thúc game.
Có nhiều sự kiện thực tế mà nhà sản xuất đã tham khảo để xây dựng Persona 5, và các ví dụ trên chỉ là một phần nhỏ hiện rõ nhất. Game của không đưa ra những giải pháp có thể áp dụng cho các vấn đề xã hội lớn nhất của Nhật, nhưng cũng phải khen ngợi sự dũng cảm của nhà sản xuất khi để một game nổi tiếng như thế này sẵn sàng chỉ trích các vấn đề nhức nhối của đất nước một cách công khai. Nếu bạn quan tâm đến việc mổ xẻ thêm nhiều khía cạnh thú vị của Persona 5, tôi khuyên bạn nên tìm hiểu về “taibatsu”, “thập kỷ mất mát”, các “công ty đen” và Thủ tướng đương nhiệm Shinzo Abe.
